Ulqin – Qendra Ditore për Fëmijë dhe të Rinj me Pengesa dhe Vështirësi në Zhvillim “Sirena” organizoi të shtunën (13 prill 2024) në Ulqin simpoziumin e dytë mbi autizmin.
Në fjalën përshëndetëse në emër të organizatorit, drejtoresha e Qendrës Ditore “Sirena”, Salije Meqikukiq, ka thënë se jemi sot këtu për të shënuar muajin e ndërgjegjësimit për autizmin, i cili në një mënyrë apo në një tjetër na simbolizon të gjithë neve që jemi këtu dhe jo vetëm.
Duke iu drejtuar të pranishmëve, ajo ka dhënë një mesazh për fëmijët me autizëm dhe familjarët e tyre.
“Ju dëshiroj një jetë të lehtë në komunitet, dashuri të ndërsjellë, sepse po aq sa ju për neve, edhe ne kemi nevojë për ju. Ndërsa për ju prindër të dashur, i përulem forcës dhe kurajës suaj”, është shprehur ajo.
Sekretari i shtetit në Ministrinë e Punës dhe Mirëqenies Sociale, Dr. Agron Ibrahimi, ka folur për reformën e sistemit të mbrojtjes sociale dhe të fëmijëve, duke nënvizuar se ajo është e orientuar në krijimin e një spektri të gjerë të shërbimeve parandaluese dhe opsioneve të përkujdesjes, si alternativa të institucionalizimit të fëmijëve me pengesa dhe vështirësi në zhvillim, përkatësisht fëmijëve me autizëm.
“Njëra prej shërbimeve shumë të rëndësishme të orientuara në pengimin e ndarjes së familjes dhe integrimin në komunitet në bazë të parimit të mundësive të bararabarta dhe në përputhje me aftësitë e fëmijëve, është qëndrimi ditor, përkatësisht shërbimi i qëndrimit ditor i cili ofrohet në kuadër të qendrave ditore”, ka theksuar ai.
Ibrahimi ka thënë se shërbimi i qëndrimit ditor të fëmijëve ofrohet në njëzet komuna në Mal të Zi dhe se Ministria e Punës dhe Mirëqenies Sociale kontribuon financiarisht në këtë shërbim duke paguar shpenzimet e shfrytëzuesit.
Ai ka thënë se Ministria e Punës dhe Mirëqenies Sociale do të përpiqet të përshpejtojë reformën e sistemit të mbrojtjes sociale dhe të fëmijëve në përputhje me rekomandimet e Komitetit të OKB-së për të drejtat e fëmijëve dhe standardet ndërkombëtare.
Logopedja Anita Mariq, këshilltare për mësimin inkluziv në Entin për Shkollim, ka folur për sfidat në punën me fëmijët me autizëm.
Ajo ka vënë në dukje rëndësinë e përfshirjes së fëmijëve me nevoja të posaçme në sistemin e arsimit.
“Në vitin 1999, sistemi i arsimit (në Mal të Zi) e ka njohur nevojën që fëmijët me pengesa në zhvillim duhet të ndjekin shkollat e rregullta nëpërmjet inkluzionit, përkatësisht duke përqafuar modelin shoqëror përkundrejt atij mjekësor”, ka theksuar Mariq.
Sipas saj, reagimi i shpejtë dhe në kohë ka shumë rëndësi në trajtimin e fëmijëve me autizëm.
Mariq ka thënë se premisa që fëmija me autizëm është i sëmurë është e gabuar, sepse autizmi është një gjendje ku fëmijës i nevojitet përkrahja jonë.
“Për këtë arsye sugjerojmë modelin social para atij mjekësor e kjo do të thotë se të gjithë jemi përgjegjës njëjtë dhe se të gjithë duhet të përfshihemi në procesin e mbështetjes së fëmijëve tanë, pa marrë parasysh llojin e pengesës dhe pa marrë parasysh faktin se për kë kanë më tepër nevojë”, është shprehur ajo.
Mbi përvojat e tyre me autizmin kanë folur Blerina Shehu – Lala nga Tirana, nënë e një djali 20-vjeçar me autizëm, dhe Melinda Zaganjor nga Ulqini, nënë e një vajze 5-vjeçare me autizëm.
“Unë fjalën autizëm e mësova nga tim bir. Fëmijëria dhe adoleshenca e hershme e tij kaloi nga terapia në terapi. Pra, ka mbi njëzet vjet që përpiqem të shpëtoj tim bir sadopak nga ky i mallkuar i quajtur autizëm”, ka theksuar Blerina Shehu – Lala, me profesion mësuese e gjuhës shqipe dhe letërsisë, njëherazi drejtoreshë gjimnazi në Tiranë.
Ajo ka thënë se me gjithçka çfarë ka bërë deri më sot, nuk pretendon se ka fituar mbi autizmin e djalit të saj.
“Por me modesti e them që kam arritur ta shmangë tim bir nga rruga e sigurt e mbylljes së autizmit për aq kohë sa im bir është i pavarur në 50-70 për qind të nevojave të tij personale”, ka thënë Shehu – Lala, duke vijuar se vetëm ata që janë të lidhur në mënyrë të drejtpërdrejtë apo të tërthortë me autizmin e dinë “se çfarë do të thotë të bashkëjetosh me dhimbjen e një fëmije me autizëm”.
Melinda Zaganjor, nënë e një vajze pesë vjeçe me autizëm, ka thënë se për çdo ditë mëson diçka të re nga vajza e saj.
Për autizmin, simptomat, trajtimin e tij, funksionimin e qendrave ditore etj. kanë folur edhe mjekja pediatre Dr. Vlora Duraku – Kurti, drejtoresha e Qendrës për Punës Sociale – Tivar, Biljana Pajoviq, drejtori i Qendrës Ditore në Cetinë, Bozhidar Drecun, sociologia Fatjona Geci, drejtoreshë e Qendrës së Autizmit “Fluturo për jetën” – Tetovë, Enkeleida Mataj, drejtoreshë e Shkollës speciale “3 Dhjetori” – Shkodër dhe Elona Hoxha – Gjika, menaxhere e Qendrës “Lumturo dhimbjen” – Tiranë.
Ndërkaq mbi rëndësinë e përfshirjes së prindërve në procesin e rehabilitimit, që ishte temë e simpoziumit të dytë mbi autizmin, kanë ligjëruar logopedët Dr. Bojan Radiq nga Bosnja e Hercegovina dhe Msc. Ardita Zejnullahu nga Kosova.
Simpoziumi është organizuar në muajin prill që është muaji kombëtar i ndërgjegjësimit mbi autizmin.
i. k.
Kërkesë që në komisionin për autizëm të ketë kuadro shqiptare
Organizatorja e simpoziumit të parë mbi autizmin në vitin 2018 në Ulqin, Dr. Zylfije Gjoni Duraku, ka treguar se një ide e tillë i ka lindur gjatë punës së saj si gjinekologe, duke dëgjuar vuajtjet e mëdha të nënave për fëmijët e tyre të prekur me autizëm.
Ajo ka kërkuar nga institucionet përgjegjëse shtetërore që në Komisionin për vlerësimin dhe diagnostifikimin e fëmijëve me autizëm, i cili ekziston në Podgoricë, të punësohen kuadro shqiptare – logopedë, psikologë, pediatër etj. për vlerësimin e fëmijëve shqiptarë me autizëm, pasi barrierat gjuhësore nuk e mundësojnë një gjë të tillë.
Në rast se një gjë e tillë nuk mund të realizohet, Dr. Duraku ka propozuar që fëmijët me autizëm të diagnostikohen në Tiranë dhe Fondi i Shëndetësisë i Malit të Zi të rimbursojë shpenzimet e diagnostikimit.
“Presim mirëkuptim nga institucionet përkatëse për të mos u ndier të diskriminuar fëmijët dhe familjet e tyre pasi shpenzimet janë të mëdha dhe vështirësitë të papërballueshme”, është shprehur ajo.