Përktheu: Nikollë Berishaj
TEUTA
Kjo zonjë e pashme me gjarpinj e fruta të pjekur e stolisur:
dy shega të egra si vathë, dy hardhuca pas grushti fisnik –
Nga Meduni në det shëtiti, aty mbetën të molisur
Ilirja fytyrëgjatë sojnike dhe populli i saj besnik.
Kaloi herë zbathur, herë e bartur nga gjahtarët,
Kështjellat më të forta të jugut, rrëpirat në veri.
Më e bukur se stërgjyshet, më e mençur se të parët,
Më truphollë se Cemi, lumi i saj përbri.
Për t’i paguar mjeshtrit kishte fjalë e flori,
Sorkadhe të pllajave, drerë e laroshe – zogj krahartë.
Kudo që natën e kalonte zgjohej një qytet i fortë i ri,
Qytet i tmerrshëm mu nën re dhe nën thepat e lartë..
Me dy rrudha në fytyrë zonja Teutë u paraqit në det,
Iu pasqyruan në ujë dhe u kthye në anije e trishtuar.
Atë natë të kobshme, iliren e bukur, mbretëreshën e vërtetë
Luftëtarë, kusarë e piratë romakë e patën sulmuar.
1958
RINGJALLU, TOKË DUKLANE
Sërish kohë e dreqit, errësirë në jetë
Kalendari ynë ja tash mbrapsht numëron –
Që dy vjet po zgjat viti i Tetëmbëdhjetë –
Malazezi vetveten po e turpëron!
Do lëkurën e huaj, emër tjetër lakmon –
Si gjarpri lëkurën shekujt i braktis:
Në krimin e tmerrshëm tani po e çon –
Fatin e mallkimit, territ, çmendësisë!
Në zorrën e trashë vëllazërore, thonë
Vozhdit duargjakosur i është futur shqim.
Çdo kohë jona ishte e Hadit, e ferrit tonë,
Por veçse kjo është për Turp e Poshtërim!
Njerëzit e këqij, shkatërrues të mendjes, nderit
Edhe kaltërinë e Dubrovnikut e plagosën, o burrë.
Gjithçka e juaja do të çohet në grykë të ferrit
Si as të mos kishit ekzistuar askurrë!
Nuk është ky, ai, Mali i Zi, i im,
Dukla ime e shpirtit, Dukla qiellore.
Në mes maleve të errëta ndez Buzmin tim,
Derisa shkëndija e Llovqenit të mos shkëlqejë prore!
17.11.1991. Lublanë
POROSI PËR NËNËN GORKA
Nëse do vdesësh, loke, pa mua pranë koke,
Nuk do jetë faji im, do t’i mbyllë ata sy.
Një dorë si e imja – e njërës nga motrat, loke,
E asaj, që edhe të të vajtojë di.
E di ti mirë, nënë, pse nuk jam në shtëpi.
Kjo gjë pleqërinë shumë ta ka rëndua’
Kur të vijë ora për të vdekur, ti
Të gjitha do t’na i falësh – fatit edhe mua.
Dëgjo Gorka e Duklës, nëna e Jevremit, burrneshë:
Ata edhe varret do të na i lëvrojnë;
Ata egërsisht lakmojnë gjithçka që është prej nesh –
Këmbanat e Ivanit vdekjes po i kumbojnë.
Në qumështin tënd të gjitha ishin, nënë:
Jakuainta e Bodini, Vlladimiri e Dukla,
Dhe shqiponja krahartë, që të lume të pati lënë
Që t’më lindësh më lehtë, të preku me pupla.
Çka do të jepje që çdo fëmijë yti, rreze jotja e dritës
Bashkë me fëmijën e vet në Kullë të këndonte?
E lumtur do jetë duklanja që – në të gdhirë të ditës,
Me shtatë zjarre pranë, zemra lehtë t’i pushonte.
- VI. 1992. Zagreb
BOSNJA E VETMUAR NË MES BOTËS
Kohë e shurdhër që sjell mënxyrën,
Për kriminelë, dhunë, horrllëk.
Me baltë të lagur mbuluan fytyrën
Evropianët me bollëk.
Të mos i dëgjojnë, u mbuluan,
Dyert e ferrit t’BeH duke rënkuar.
Erdhën, panë dhe u larguan,
Mjegullën syzeve duke pastruar.
Për ta njerëz s’janë fara boshnjake,
N’formë njeriu janë egërsira.
Ndërsa bishat leshatake
I pranon bota si të dëlira!
Vetë mes botës Bosnja e shkretë.
Të gjithë shpinën kthyer ia kanë:
Boshnjakun xhelati n’shenjë e pret,
Kufijtë Bosnjës me gjak ia lanë.
Adolf Hitleri, Stalini – Koba, si dy shokë
çirren tmerrshëm nëpër histori.
Më çnjerëzor se të dy tok
Në Pale është përbindësh i ri.
- VII. 1994
POET I DËBUAR TË JESH
Në shtëpinë time është çdo mëngjes pa mua.
Shtëpia ime e ngrohtë, në mua me të dalë dritë,
Ballkoni, kthjelltësia e jugut, zëri i sime grua –
Kafja e parë në filxhan gati si për ditë.
Në të tridhjetën çdo poet është i gëzuar,
Ndërsa e ndjekin dhe në fund e dëbojnë.
Në të dyzetën është madje i zmadhuar
Me krenarinë e dëbimit që të gjithë përgojojnë.
Në të pesëdhjetën, nëse s’është i shkretë,
Poeti ende mundet pa familjarë e shtëpi,
Bardi i mirëmbajtur, i thinjur dhe i drejtë,
Mund të ketë edhe roman përplot butësi.
Të jesh në të gjashtëdhjetën poet i dëbuar,
Kjo mund të ndodhë veç në Ballkanin tonë,
Ku të gjithë jemi skitë dhe barbarë të kulluar,
Ku qeni ia lëpin lotët qenies që vajton.
Krejt si dikur është sot në këtë shtëpi,
Kur unë ende isha i kësaj shtëpie zot;
Nga Dukla, a Makonda a di nga vjen ti –
O i shkretë, aq i thyer që nga mëngjesi sot?
- 6. 1993, Zagreb