Gabimi më i madh filozofik i Niçes – më i qartë nga këndvështrimi i shekullit 21 – është mohimi i arsyetimit të disa grave që donin të kishin një ndikim feminist. Ai i këshilloi që thjesht të shkonin e të hynin në ato fusha që më parë ishin rezervuar për burrat, por pa u përpjekur t’i ndryshonin në favor të tyre. Ne tani e dimë se çfarë ndodh me gratë që përpiqen të bëjnë punën e burrave. Rezultatet nuk kanë qenë saktësisht të bukura. Gratë e rralla që ia dolën të depërtonin në një fushë që më parë përcaktohej si “punë burrash”, duhej të kishin mbështetje morale shumë të fortë nga burrat shumë afër tyre. (Merrni si shembull Marie Kyri).
Në të vërtetë nuk është një çështje që thjesht duhet të kesh “vullnet” për ta bërë këtë. Janë disa gra të jashtëzakonshme që do të donin të bëheshin fizikante apo matematikane, dhe ato japin arsyen se po “ndihmojnë gratë në përgjithësi”. Kjo është shije e keqe. Nëse është diçka që ato duan të bëjnë, duhet ta bëjnë atë për veten e tyre; nuk kanë nevojë për një justifikim se po “ndihmojnë gratë në përgjithësi”.
Niçe iu përgjigj padrejtësisë me ‘fuqinë e vullnetit’ dhe kryesimin e ‘të dështuarve’. Është pak e çuditshme të dërgosh gratë në një zonë lufte, në mënyrë figurative, të themi, për t’u sulmuar.
Nuk mendoj se koncepti i një “gabimi filozofik” vlen plotësisht për Niçen, siç mund të ishte për Platonin me “format” e tij. A nuk ishte ai lloj sistematisti me qëndrimin më pak të dobishëm për gratë?
Nëse dikush përpiqet të krijojë një sistem politik që funksionon, atëherë nuk dëshironi të keni diçka në të që dështon.
Niçe ishte nga ata endacakët që kritikojnë gjithçka, pa propozuar ndonjë sistem alternativ të vetin. Kohë e madhe. Nuk tingëllon si një gabim filozofik. Thjesht dikush nga koha e tij nuk e shihte vlerën e grave përtej rolit të tyre normal në atë shoqëri.
Niçe nuk mund të bëjë gabime në filozofi, sepse ai ishte profesor gjenial në moshën 24 vjeç, në filologji. Ai nuk e kuptoi se cili ishte kuptimi dhe qëllimet e filozofisë. Ai nuk e kuptoi pse u krijuan 10 urdhërimet dhe pse të lashtët vendosën të krijonin Zotin. Ai nuk ishte filozof, por filolog. Gabimi i tij më i madh është se ai vendosi natyrën mbi shoqërinë. Ai e urrente Jezusin dhe tha se “më i forti ka të drejtë të sundojë mbi të dobëtit”; dhe ashtu ndodh kur fjala sundon mbi mendjen dhe jo anasjelltas.