Në veprimtaritë e tij si një ekspertë duhet të veçojmë: Drejtor ekzekutiv i Qendrës Klinike Universitare të Kosovës (QKUK); Kryetar i Asociacionit të psikiatërve të Kosovës; Ish kryetar i Lidhjes së Psikiatrisë shqiptare; Ish kryetar i Bordit për edukim të vazhdueshëm mjekësor në Ministrinë e Shëndetësisë të Republikës së Kosovës, ka qenë sekretar i Shoqatës së mjekëve të Kosovës gjatë kohës së okupimit në dy mandate, ka pasur rolin e drejtorit të Klinikës së neuropsikiatrisë, menjëherë pas luftës në Kosovë, prej ku ka vazhduar si drejtor i Klinikës së Psikiatrisë dhe bashkëthemelues i Institutit për shëndet mendor dhe ripërtërije të Kosovës – si OJQ udhëheqëse e Shëndetit mendor pas luftës në Kosovë. Si bashkëthemelues i projektit kombëtar për Mjekësinë mendje – trup në Kosovë, ai është i kyçur në Mjekësinë mendje – trup që nga viti 1999. Dr. Jusufi ka qenë edhe ligjërues kombëtar i CMBM (Center for Mind and Body Medicine) nga viti 2001. Pas kësaj, nga qershori i vitit 2005 zgjedhet nga Qendra CMBM në Washington DC, si ligjërues ndërkombëtar dhe bëhet pjesë e ekipit global për trajnimin e traumës psikologjike në shumë vende të botës, si: Gaza, Izrael, Haiti, SHBA, Puerto Riko, etj. Dr. Jusufi është trajner i Psikoterapisë pozitive i certifikuar në Akademinë për psikoterapi në Wiesbaden (Gjermani) dhe është anëtar i Asociacionit europian dhe botëror për Psikoterapi pozitive. Aktualisht është bashkëpronar i Klinikës private për Neurologji dhe Psikiatri “AURA” në Prishtinë dhe prej fundvitit të kaluar këshilltar politik për shëndetësi i kryeministrit të Republikës së Kosovës.
Jusuf Smajl Ulaj u lind më 3 mars të vitit 1959 në fshatin Vuthaj të Komunës së Gucisë, nga e ëma Hashë Hasangjekaj – Ulaj dhe i ati Smajl Salihi Ulaj, në një familje tipike tradicionale shqiptare, me veti dhe tipare atdhedashëse, patriotike, mikpritëse e bujare. Në familje ku prindërit rritnin katër fëmijë, tre djem dhe një vajzë, e
Jusufi ishte vëllai i madh. I rritnin në kushte të vështira ekonomike sociale, të cilët si shumica e familjeve të kësaj ane mbijetonin me bujqësi dhe blegtori. Babai i Jusufit, Smajl Salihi, përndryshe rapsod i njohur i interpretimit të këngëve kreshnike – në veçanti të këngëve “përkrye krahu”, në mënyrë autodidakte kishe mësuar shkrim lexim, meqë në atë kohë nuk kishte shkolla në gjuhën shqipe. Smajli ishte dashamir i flaktë i shkollimit dhe edukimit. “Dy rrugë i kini” u thoshte babai Smajl fëmijëve të vet “shkollimin ose shkuarjen në Amerikë”, meqenëse se ekzistenca dhe jetesa në Vuthaj ishte e vështirë.
Jusuf Smajl Ulaj, shkollimin fillor katërkatësh (I-IV), e ka kryer në vendlindje – në fshatin Vuthaj, ndërsa katër klasat e ciklit të lartë (V-VIII), i ka kryer në Shkollën fillore tetëvjeçare “Xhafer Nikoçeviq” në Guci. Bashkë me shumë shokë dhe shoqe të asaj kohe, ka udhëtuar në këmbë çdo ditë mësimi nga 10 kilometra, me veshmbathje jo të mirë, e shpesh edhe të uritur. Jusufi ishte nxënësi më i mirë i gjeneratës në shkollën fillore të Gucisë. Ndonëse në atë kohë, në Plavë dhe Guci, nuk kishte shkollë të mesme me mësim në gjuhën shqipe, Jusufi vazhdon shkollimin e mesëm në Gjimnazin “11 Maji” në Pejë, si shumë nxënës të kësaj ane, të cilin në afat të rregullt e përfundon me sukses shembullor.
Ndarja e hershme nga familja në moshën 15 vjeçare, kushtet e vështira ekonomiko-sociale të kohës, adaptimi në jetën e qytetit, ambicia për të qenë gjithmonë më i miri, për Jusufin kureshtar ishin sfida të cilat jo lehtë u përballuan. Për katër vjet të shkollimit të mesëm në Gjimnazin e Pejës, Jusufi ka banuar me vëllain Hysenin dhe dajën Halil Shpend Hasangjekaj, i cili tashmë po ashtu është mjek specialist – anesteziolog, i cili ka shumë vite që jeton dhe punon në profesionin e vet në Gjermani. Gjatë asaj periudhe kohore të qëndrimit në Pejë, ata kanë ndërruar shumë shtëpi, e besa edhe podrume të këtij qyteti, shumicën e dimrave pa ngrohje, e shpeshherë edhe me bark të uritur. Për Jusufin, libri ishte mbi të gjitha. Ai ishte në grupin e ngushtë të nxënësve më të dalluar të gjimnazit. Babai i tij, si shkas dhe pasojë e varfërisë, i shkonte ndoshta një herë në vit në Pejë për ta vizituar dhe për të mësuar për suksesin e tij mësimor nga kujdestari i klasës. E kujdestari i klasës atij (në prezencë të Jusufit) i thoshte se nuk keni nevojë të vini, të lodheni e të shpenzoni para, sepse “biri juaj, Jusufi, është më i miri i shkollës”. Jusufi shpeshherë e përfytyronte gëzimin në fytyrën e babit të lodhur dhe të vuajtur, gjestin, mimikën dhe lotin e mallëngjimit në sytë e tij.
Prej fillimit të shkollimit, Jusufi i ka thënë vetes “dua të bëhem mjek dhe t’i shëroj njerëzit”. Pas përfundimit të gjimnazit, regjistrohet në Fakultetit të Mjekësisë në Prishtinë, pa iu shtruar provimit pranues, meqë i kishte të gjitha pesa në shkollën fillore dhe atë të mesme. Fakultetin në fjalë e përfundon në afat rekord me nota të larta.
Pas përfundimit të stazhit njëvjeçar, si mjek i ri, dr. Jusufi shërben në fshatra të Llapit një vjet, dhe ajo, për të ishte periudhë mjaft interesant, jo vetëm në aspektin profesional, por edhe kulturologjik.
Me hapjen e Klinikës së re të Neuropsikiatrisë në QKUK në Prishtinë, pranohen pesë mjek të rinj, në mesin e tyre edhe dr. Jusufi. Kriter pranimi ishte nota mesatare e studimeve të cilës ai ia sheh hajrin, sepse ishte ndër më të lartat e kandidatëve konkurrentë. Në klinikën në fjalë, fillon specializimin dhe në Zagreb i përfundon studimet postdiplomike në lëmin e Psikoterapisë psikodinamike – psikoanalitike dhe specializimin nga lëmia e neuropsikiatrisë.
Dr. Jusuf Smajl Ulaj rikthehet në Prishtinë dhe tërë kohën punon në klinikën e Neuropsikiatrisë. Koha e okupimit 1990-1999 ishte shumë e rëndë për të punuar dhe mbijetuar. Gjatë asaj periudhe kohore, dr. Jusufi ka punuar në klinikë. Mësonte studentët nëpër shtëpia private dhe një herë në javë në Prishtinë dhe Kaçanik, në ambulancat humanitare të Nënë Terezës. Gjatë asaj kohe, në dy mandate ka qenë edhe sekretar i Shoqatës së mjekëve të Kosovës. Me fillimin e luftës dhe rritjes së nevojës për profesionin e tij në zona të luftës, dr. Jusufi ka frekuentuar sa herë që është paraqitur nevoja për ndihmën e tij, kryesisht në ZO të Drenicës. Me fillimin e bombardimit të NATO-s dhe zhvendosjen popullatës në shtetet e rajonit, ndryshoi situata dhe u rrezikua jeta e secilit. Fati e ka dashur që dr. Jusufi të shpëtojë dhe me datën 1 maj të vitit 1999 kalon në Maqedoni, ku deri në përfundim të luftës shërben në kampet e refugjatëve në Stenkovec dhe Çegran. Me të kthyer në Kosovë, nga Qeveria e përkohshme emërohet drejtor i Klinikës së Neuropsikiatrisë. Ballafaqimi me njerëz të traumatizuar dhe sfida e rindërtimit të çdo gjëje nga fillimi, ishin sfida të reja në karrierën e dr. Jusuf Smajl Ulajt. Në ndërkohë janë krijuar shumë kontakte me njerëz të mirë dhe të ditur nga fusha e tij profesionale. Dr. Jusufi i veçon dy prej tyre: profesor Jim Gordonin nga SHBA, themelues i Qendrës së mjekësisë mendje – trup në Washington, dhe prof. Nosrat Peseshikan, themelues i psikoterapisë pozitive në Wisbaden në Gjermani. Dr. Jusuf S. Ulaj, certifikohet si trajner i dy qasjeve të reja psikoterapeutike (qasjen mendje – trup dhe psikoterapinë pozitive). Së bashku me prof. Jim Gordon dhe ekipin e tij nga SHBA dhe kolegët e vet nga Kosova, kanë trajnuar të gjithë punëtorët e shëndetit mendor në Kosovë, për t’i trajtuar njerëzit e traumatizuar. Kjo qasje është bërë pjesë e sistemit, protokollit terapeutik dhe është zbatuar në të gjitha qendrat e shëndetit mendor në Republikën e Kosovës. Si ligjërues ndërkombëtar, së bashku me ekipin nga SHBA, dr. Jusufi ka vazhduar trajnimet në vende tjera të botës kudo që ka pasur lufta, konflikte e katastrofa natyrore. Kanë filluar në Izrael e rrypinë e Gazës, ku Jusufi ka qenë 13 herë, në vendet e ndryshme të SHBA-së – kryesisht me ushtarë e personel që kanë trajtuar të traumatizuarit e kthyer nga lufta në Irak e Afganistan, në Haiti, në Porto Riko e vende të tjera.
Dr. Jusufi Klinikën e neuropsikiatrisë e ka ndarë në dy klinika të reja, në psikiatri dhe neurologji. Me këtë rast, ai zgjidhet drejtor i Klinikës së Psikiatrisë deri në vitin 2007. Prej vitit 2007-2009, dr. Jusuf Smajl Ulaj ka qenë drejtor ekzekutiv i Qendrës Klinike Universitar të Kosovës. Gjatë gjithë viteve të punës së tij profesionale, dr. Jusuf Smajl Ulaj, ka kryer edhe shumë punë e detyra tjera me rëndësi udhëheqëse dhe profesionale, marrë parasysh pozitat udhëheqëse në kuadër të institucioneve shtetërore shëndetësore dhe organizatave profesionale psikiatrike të Kosovës dhe mbarë shqiptare. Dr. Jusuf S. Ulaj, ka kryer edhe detyrën e Kryesuesit të Bordit për Edukim të Vazhdueshëm Mjekësor në kuadër të Ministrisë së Shëndetësisë për dy vite. Ishte organizator dhe bashkë organizator i disa konferencave kombëtare e ndërkombëtare që lidhen me psikiatrinë, psikoterapinë dhe neuroshkencën. Dr. Jusuf Ulaj në vazhdimësi ka qenë pjesëmarrës aktiv i shumë konferencave dhe ngjarjeve brenda dhe jashtë Kosovës, që lidhen me psikiatrinë, psikoterapinë, neurologjinë dhe neuroshkencën.
Në fund, pa ngurrim dhe me plot gojë mund të konfirmojmë se dr. Jusuf Smajl Ulaj me tërë qenien e vet është i përkushtuar profesionit të vet human e fisnik, neuropsikiatrisë dhe psikoterapisë. Tani bëhen 38 vjet që ushtron veprimtarinë e punës së mjekut klinicist, me punë të përditshme profesionale. Numri i njerëzve në nevojë dhe kërkesa për t’u vizituar te ai, është rritur në vazhdimësi. Përkundër presionit dhe punës, dr. Jusufit profesioni i mjekut i sjellë edhe më shumë kënaqësi kur ai sheh se sa shumë persona e familje përfitojnë nga dija dhe përvoja e tij.
Dr. Jusuf Smajl Ulaj me familjen e vet, nënën Hashën, bashkëshorten Fitneten, djalin Rronin dhe vajzën Alketën, jeton dhe punon në Prishtinë, ndërsa vajza (bija e madhe e tij) Rrita – mjeke, e martuar, jeton dhe punon në profesionin e vet në Gjermani.