(vijon nga numri i kaluar)
Duke iu referuar këtyre dy dosjeve, deri diku mund të hedhim pak dritë rreth bamirëses në fjalë, por fakti se në dokumente Tahir Pasha ka pasur njëkohësisht nën kurorë dy bashkëshorte, emrat e të cilave tashmë i njohim, zonja Hatixhe dhe zonja Xhenanë, nga ku të dyja janë pajisur me nga një dekoratë. Por përsëri na e bën të vështirë të përcaktojmë me saktësi se cila prej tyre mund të ketë qenë ndërtuesja apo bamirësja e kësaj shkolle.
Nëse i ndërlidhim të dhënat e gjetura në dosjen e parë, në të cilën ceket bashkëshortja e Tahir Pashës në njëjës, pra si ndërtuese e kësaj shkolle, dhe të dosjes së dytë, ku ceken emrat e të dyja bashkëshorteve – bashkëshortes së madhe zonjës Hatixhe dhe tjetrës zonjës Xhenanë, atëherë mund të arrijmë në përfundimin se ndërtuesja e kësaj shkolle ka qenë bashkëshortja e madhe, zonja Hatixhe.
Pas arritjes në konkluzionin se ndërtimi i shkollës fillore në Ostros të Vogël u realizua nga zonja Hatixhe, bashkëshortja e madhe e Tahir Pashës, jemi përpjekur të hulumtojmë më tej rreth vendndodhjes së ndërtesës së kësaj shkolle dhe jetës së zonjës Hatixhe.
Nga pllaka origjinale mësojmë se zonja Hatixhe i përkiste fisit të Marshiqëve dhe ka qenë nga Ostrosi i Vogël, lagjja e Hardojve. Këto të dhëna e bëjnë akoma më bindës faktin se ndërtimi i shkollës fillore katërvjeçare në Ostros të Vogël është realizuar nga kjo zonjë
Sa i përket vendndodhjes s shkollës nuk kemi arritur që të gjejmë ndonjë të dhënë dhe për këtë duhen bërë hulumtime. Kurse në oborrin e xhamisë së Ostrosit të Vogël kemi identifikuar pllakën origjinale të saranxhës së ujit, në të cilën është shënuar se u ndërtua nga zonja Hatixhe (Fotografinë e pllakës origjinale të saranxhës na e ka dërguar arsimtari Sabri Kanaqi). Pllaka e saranxhës ka këtë mbishkrim:
Siç e kemi parë edhe nga pllaka origjinale, zonja Hatixhe i përkiste fisit të Marshiqëve dhe ka qenë nga Ostrosi i Vogël, lagjja e Hardojve. Këto të dhëna e bëjnë akoma më bindës faktin se ndërtimi i shkollës fillore katërvjeçare në Ostros të Vogël është realizuar nga kjo zonjë.
Rreth veprimtarisë së zonjës Hatixhe nuk kemi hasur në të dhëna të publikuara, po kështu edhe për anëtarët e tjerë të familjes, gjë që në të ardhmen nevojiten hulumtime. Zonja Hatixhe vdiq në Stamboll, ku edhe u varros. Këtë fakt e shohim nga disa të dhëna që na jep një dosje e Arkivit Osman e datës 11 shtator 1322 rumi/ 24 shtator 1904, në të cilën bëhet fjalë për shlyerjen e shpenzimeve të varrimit të bashkëshortes së Tahir Pashës nga hazine-i hassa (thesar privat i sulltanit), pa iu dhënë emri, në Varrezën e Dergjahit të Jahja Efendiut (BOA, HH.T, 173/80). Por fakti se në këtë dokument nuk ceket emri i bashkëshortes, na e vështirëson të përcaktohemi saktësisht se cila prej tyre mund të ketë qenë e varrosur në këtë varrezë.
Në Beshiktash, në lagjen Jıldız, aty ku edhe e ka pasur shtëpinë Tahir Pasha, akoma ekziston dhe ruhet varreza me Dergjahin e Jahja Efendiut (Kjo varrezë i ka fillimet nga gjysma e dytë e shek. XVI dhe në të ka të varrosur personalitete të lartë të shtetit, dijetarë, pjesëtarë të tarikatit, familjarë nga dera e sulltanit dhe pjesëtarë të sarajit të tij. Nga gjysma e dytë e shek. XIX përreth dergjahit kanë filluar të varrosen familjarët e sulltanit. Shih Tuba Ruhengiz Dikbiyik, Yahya Efendi Kabristani Mezar Taşlaı, Universiteti Marama (temë magjistrature e pabotuar), Stamboll, 2009, fq. 20). Duke iu referuar këtij dokumenti, i cili bën fjalë për varrimin e bashkëshortes së Tahir Pashës në këtë varrezë, kemi kërkuar se mos ndoshta janë bërë hulumtime për varrezën në fjalë, cka kemi arritur që të sigurojmë një temë magjistrature pranë Universitetit Marmara, të mbrojtur nga zonja Tuba Ruhengiz Dikbıyık. Në këtë katalog, me numrin 219, është i paraqitur varri me mbishkrim osman i bashkëshortes së Tahir Pashës, zonjës Hatixhe, me datë vdekjeje 14 Rexhep 1322 hixhri/ 11 gusht 1320 rumi/ 24 gusht 1904, si dhe nënës së tij, zonjës Nesli (Naslije) (Tuba Ruhengiz Dikbıyık, po aty, fq. 410-413). (Fund)