Këtë hërë destinacioni ynë i rradhës ishte Krakova (Krakowa). Ja informacionet që u sjellim nga vizita në disa vende: Sheshi kryesor (Rynek Glowny), Salla e rrobave (The Cloth Hall), Kështjella e Vavel (Castle Wavel), Katedralja e Vavel (Cathedrale Wavel), Dragoi i Vavelit (Wavel Dragon), Katedralja e Shën Marisë (St Mary Basilica), Muzeu i Iluzionit (Museum of Illusion). Për Aushvicin do ju sjellim një shkrim veçmas.
Krakova është një qytet i Polonisë. Ndodhet në Lumin Vistula në Malopolska. Krakova është qendra administrative, kulturore, arsimore, industriale dhe turistike e rajonit. Qyteti është një qendër trafiku, ku kryqëzohen rrugë dhe hekurudha të rëndësishme ndërkombëtare dhe rajonale. Ekziston edhe një aeroport ndërkombëtar afër qytetit. Qyteti aktual u themelua në shekullin e VII në vendin e një vendbanimi që daton në epokën e gurit dhe u zhvillua në qytetin e dytë më të rëndësishëm në Poloninë e sotme. Filloi si një fshat në kodrën Uavel dhe u regjistrua si një qendër tregtare e Evropës Qendrore që në vitin 965. Ishte kryeqyteti i Polonisë nga 1038 deri në 1596. Pas pushtimit të Polonisë në fillim të Luftës së Dytë Botërore, distrikti i sapokrijuar i Krakovit u bë kryeqyteti i Guvernatorit të
Përgjithshëm Gjerman. Okupatori i klasifikoi polakët dhe hebrenjtë si një racë inferiore dhe u vunë në shënjestër për shfarosje totale. Popullsia hebreje e qytetit u zhvendos në një zonë të rrethuar të njohur si Getoja e Krakovit, nga ku u dërguan në kampet naziste të vdekjes si Aushvici dhe kampet përreth si Plazov. Krakova është një toponim nga emri Krak, i cili, sipas legjendës ishte themeluesi i qytetit. Origjina e vërtetë e toponimeve është një çështje e diskutueshme midis historianëve. Ekziston gjithashtu mundësia që emri të ketë ardhur nga fjala kruk, që në polonisht do të thotë sorrë ose harak. Emri i plotë i qytetit është Stołeczne Królewskie Miasto Kraków, që mund të përkthehet si Kryeqyteti Mbretëror Krakova. Parahistoria e Krakovit fillon me një vendbanim të epokës së gurit në vendin e kodrës së sotme Uavel. Një legjendë ia atribuon themelimin e Krakovit sundimtarit mitik Krakus, i cili e ndërtoi atë mbi një shpellë që strehonte dragoin Smok Uavelski.
*Sheshi Kryesor është një hapësirë e rrethuar nga shtëpi historike dhe kisha. Qendra e sheshit dominohet nga Salla e Pëlhurave ose Rrobave, e rindërtuar në 1555 në stilin e Rilindjes, në krye të një papafingo të bukur ose parapet polak të zbukuruar me maska të gdhendura. Në njërën anë të sallës së rrobave është Kulla e Bashkisë, në anën tjetër Kisha e Shën Adalbertit e shekullit të XI dhe Monumenti i Adam Mickievic i vitit 1898. Mbi shesh ngrihen kullat gotike të Bazilikës së Shën Marisë.
*Bazilika e Shën Marisë është një kishë gotike me tulla ngjitur me sheshin kryesor në Krakov. E ndërtuar në shekullin XIV, themelet e saj datojnë në fillim të shekullit XIII dhe shërbejnë si një nga shembujt më të mirë të arkitekturës gotike polake. Në vitin 1978 u bë një sit i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s së bashku me Qendrën Historike të Krakovit. Çdo orë, 24 orë në ditë, 365 ditë në vit, një sinjal trombeje – i quajtur Hejnal mariacki – luhet nga maja e dy kullave më të larta të Shën Marisë. Melodia ankuese shpërthen në mes të rrymës, për të përkujtuar një trumpetist të famshëm të shekullit XIII, i cili u qëllua në fyt ndërsa i binte alarmit përpara një sulmi mongol në qytet. Hejnal në mesditë dëgjohet në të gjithë Poloninë dhe jashtë saj dhe transmetohet drejtpërdrejt nga stacioni kombëtar polak Radio 1.
*Vavel është një kodër e fortifikuar gëlqerore në qytetin e Krakovit. Kodra është 228 metra e lartë. Dragoi Vavel (Polonisht: Smok Wawelski), i njohur gjithashtu si Dragoi i Kodrës Vavel, është një dragua i famshëm në folklorin polak, por themi edhe simboli kryesor i këtij qyteti. Zona e tij është në një shpellë në këmbët e kodrës Vavel në brigjet e Lumit Vistula. Kodra Vavel është në Krakov, i cili në atë kohë ishte kryeqyteti i Polonisë. Në disa histori, dragoi ka jetuar atje përpara themelimit të qytetit, kur zona ishte e banuar nga fermerë. Katedralja Vavel dhe Kalaja Vavel e Krakovit janë të vendosura në kodrën Vavel. Përpara hyrjes së katedrales, gjenden eshtrat e një krijese të Pleistocenit të varura në një zinxhir, të cilat u gjetën dhe u sollën në katedrale në mesjetë, si mbetjet e një dragoi. Besohet se botës do t’i vijë fundi kur kockat të bien në tokë. Historia më e vjetër e njohur vjen nga vepra e peshkopit të Krakovit të shekullit XIII dhe historianit të Polonisë, Vincenti Kadlubek [3]. Sipas kronikës së tij, përbindëshi i tmerrshëm u shfaq gjatë mbretërimit të mbretit Krakus (lat. Gracchus). Ai kërkonte tufa javore bagëtish nga dragoi dhe nëse nuk e merrte, hante njerëz në vend të tyre. Duke shpresuar të vriste dragoin, Kraku thirri dy djemtë e tij, Lekus dhe Krakus II. Ata nuk ishin në gjendje ta mposhtnin krijesën me duart e tyre të zhveshura, por hartuan një plan tjetër. Ata e ushqyen me një lëkurë viçi të mbushur me squfur të nxehtë, gjë që i shkaktoi vdekjen e zjarrtë. Pas vdekjes së dragoit, vëllezërit filluan të debatonin se kush ishte përgjegjës për vdekjen e tij. Vëllai i madh vrau Krakusin II më të vogël dhe tha se dragoi e kishte vrarë. Kur u bë mbret, sekreti i tij u zbulua dhe ai u dëbua nga vendi. Qyteti u emërua në nder të Krakut trim dhe të pafajshëm.
*Katedralja Mbretërore e Bazilikës Arcade të Shën Stanislavit në Kodrën Vavel, e njohur më mirë si Katedralja Vavel (Polonisht: Wawelska katedra), është një kishë katolike e vendosur në Kodrën Katolike në Krakov. Kisha është ndërtuar në shekullin XI. Ajo përfaqëson faltoren kombëtare polake dhe gjatë historisë ka qenë vendi i kurorëzimit të sundimtarëve të Polonisë, si dhe katedralja kryesore e Kryedioqezës Katolike Romake të Krakovit. Karol Jozef Vojtila, i cili në vitin 1978 u bë Papa Gjon Pali II, të nesërmen e shugurimit të tij në priftëri, meshën e parë e mbajti në katedralen e kësaj kishe më 2 nëntor 1946. Në kriptin nën Katedralen Vavel varrosen mbretërit polakë, heronjtë kombëtarë, gjeneralët dhe revolucionarët, duke përfshirë themeluesit e bashkimit shtetëror të Polonisë dhe Lituanisë.
*Salla e Rrobave në Krakov (The Cloth Hall), daton në Rilindjen dhe është një nga ikonat më të njohura të qytetit. Është tipari qendror i sheshit kryesor të tregut në qytetin e vjetër të Krakovit (qendra historike e Krakovit), i cili që nga viti 1978 është rënditur si një sit i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s. Një vend për të blerë suvenirë dhe dhurata. Dikur ishte një qendër kryesore e tregtisë ndërkombëtare. Tregtarët udhëtues u takuan atje për të diskutuar biznesin dhe për të shkëmbyer përvoja dhe mallra. Gjatë epokës së saj të artë në shekullin XV, salla ishte burimi i një sërë importesh ekzotike nga lindja – erëza, mëndafsh, lëkurë dhe dylli – ndërsa vetë Krakovi eksportonte tekstile, plumb dhe kripë nga miniera e kripës Vielicka.
*Muzeu i Iluzioneve është një hapësirë ku iluzionet takohen me shpikjet shkencore dhe artet: fizika dhe optika shfaqen së bashku me vepra arti misterioze dhe gjëegjëza klasike. Përvoja e jashtëzakonshme arsimore pasurohet nga argëtimi ndërveprues – vizatimi me dritë, krijimi i hijeve dhe momenteve të paharrueshme në një botë me kokë poshtë. Ndodhet në një pallat historik që dikur i përkiste familjes së shquar Potocki, e cila na lejon të shfaqim historinë dhe stilin e jetës polake së bashku me ekspozitën e iluzioneve moderne. Ndërtesa përmban dhjetëra elementë dekorativë origjinalë dhe oxhaqe origjinale që datojnë që nga shekulli XIX. Është një mundësi e shkëkqyer për të ju sjellë disa fotografi që duken ndryshe. Barbicani i Krakovit është një tjetër atraksion – një post i fortifikuar, dikur i lidhur me muret e qytetit. Është një portë historike që të çon në qytetin e vjetër të Krakovit. Barbicani është një nga reliktet e pakta të mbetura të rrjetit kompleks të fortifikimeve dhe barrierave mbrojtëse që dikur rrethonin qytetin mbretëror të Krakovit në Jug të Polonisë. Aktualisht shërben si një atraksion turistik dhe vend për një sërë ekspozitash.
Thamë që për Aushvicin do të shkruaj herën tjetër, pasi nuk kemi më hapësirë. Krakova na sjelli momente përrallore. Na ngjau si një vend nga përrallat, i rrethuar me kështjella të mbushura me legjenda, kisha të shumta, ndërtesa e atraksione të ngjyrave të lloj-llojshme. Një vend në të cilin do të kthehemi sërish.
Donika Lulgjuraj