(vijon nga numri i kaluar)
Ismail Pasha (1830-1895)
Ismail Pasha, i lindur në vitin 1830, ishte një nga sundimtarët më të njohur të Egjiptit dhe e udhëhoqi vendin nga viti 1863 deri në vitin 1879. Ai ishte pasardhës i dinastisë Muhammad Ali, e cila kishte krijuar një shtet të fuqishëm dhe të pavarur nën sundimin e saj. Ismaili është i njohur për përpjekjet e tij për të modernizuar Egjiptin dhe për ta shndërruar atë në një fuqi të rëndësishme rajonale, por sundimi i tij gjithashtu ka pasur pasoja të rënda për ekonominë dhe shoqërinë egjiptiane.
Një nga arritjet kryesore të Ismail Pashës ishte modernizimi i infrastrukturës së Egjiptit. Ai nënshkroi kontrata për ndërtimin e rrugëve, hekurudhave dhe, ndoshta më e rëndësishmja, ndihmoi në ndërtimin e Kanalit të Suezit, i cili lidhte Detin Mesdhe me Detin e Kuq dhe kishte një rëndësi të madhe strategjike dhe ekonomike. Ndërtimi i Kanalit të Suezit, i cili u përfundua në vitin 1869, ka pasur një ndikim të jashtëzakonshëm në ekonominë dhe tregtinë botërore.
Përveç këtyre arritjeve, Ismaili u angazhua për reforma në administratë dhe bujqësi, duke kërkuar të përmirësonte produktivitetin bujqësor dhe t’i bënte përpjekjet për të zhvilluar një shtet modern. Megjithatë, politika e tij e shpenzimeve të mëdha për ndërtimin e infrastrukturës dhe zhvillimin e industrisë e çoi Egjiptin në një krizë financiare. Ai mori borxhe të mëdha nga bankat evropiane, të cilat vendosën kontroll të rëndësishëm mbi ekonominë e Egjiptit dhe administratën e tij.
Në vitin 1879, për shkak të dështimit të tij në menaxhimin e borxheve dhe pasigurisë financiare, Ismail Pasha u detyrua të abdikonte nga froni nën presionin e Perandorisë Osmane dhe fuqive të huaja, duke i hapur rrugën pasardhësit të tij, Tewfik Pasha. Ismaili u shpërngul në Evropë, ku jetoi deri në vdekjen e tij në vitin 1895.
Në përfundim, Ismail Pasha është një figurë historike e rëndësishme për Egjiptin, i njohur për përpjekjet e tij për të modernizuar vendin dhe për ndihmën që dha në ndërtimin e Kanalit të Suezit. Megjithatë, dështimet e tij në menaxhimin financiar dhe pasojat e borxheve të mëdha ndikuan negativisht në qëndrueshmërinë e Egjiptit dhe çuan në fundin e sundimit të tij.
Tewfik Pasha (1852-1892)
Tewfik Pasha, i lindur në vitin 1852, ishte pasardhësi i Mohamed Sa’id Pashës dhe sundoi Egjiptin nga viti 1879 deri në vitin 1892. Sundimi i tij erdhi në një periudhë të ndërlikuar për Egjiptin, kur vendi ishte nën kontrollin nominal të Perandorisë Osmane, por me ndikim të madh të fuqive perëndimore, veçanërisht Britanisë dhe Francës. Tewfik Pasha u nderua si një figurë simbolike, duke ruajtur formalitetet e sundimit osman, por duke u përballur me presione të mëdha nga fuqitë koloniale. Një nga sfidat më të mëdha që Tewfik Pasha përballoi ishte tensioni në rritje ndërmjet popullit egjiptian dhe fuqive perëndimore, të cilat kishin gjithnjë e më shumë ndikim në administratën dhe ekonominë e Egjiptit. Të drejtat ekonomike dhe kontrolli mbi burimet natyrore, si pambuku dhe kanali i Suezit, ishin të një rëndësie të madhe, dhe Tewfik Pasha kishte pak mundësi për të kufizuar këtë ndikim.
Një ngjarje e rëndësishme gjatë sundimit të tij ishte Kryengritja e Urabisë (1879-1882), e udhëhequr nga koloneli Ahmed Urabi, një oficer ushtarak egjiptian që kërkonte reforma dhe pavarësi më të madhe nga pushteti i huaj dhe administrata osmane. Pas një periudhe tensioni të madh, Kryengritja e Urabisë u shtyp nga ushtria britanike, e cila ndërhyri për të mbajtur stabilitetin, duke e bërë Egjiptin një protektorat britanik, edhe pse formalisht i mbeti një administrate osmane. Tewfik Pasha, i cili kishte mbështetje të fortë nga britanikët, u detyrua të pranojë ndikimin e huaj dhe të menaxhonte Egjiptin në kushte të vështira. Pavarësisht se ai mbajti pushtetin për shumë vite, sundimi i tij është shoqëruar me ndjesinë e humbjes së sovranitetit dhe forcimit të presionit të jashtëm.
Në përfundim, Tewfik Pasha mbetet një figurë historike e cila e udhëhoqi Egjiptin në një periudhë të rëndësishme të ndryshimeve politike dhe ekonomike. Pavarësisht vështirësive dhe ndikimit të fuqive të huaja, sundimi i tij ka pasur një ndikim të thellë në formësimin e historisë moderne të Egjiptit.
Abbas Hilmy II (1874-1944)
Abbas Hilmy II, i lindur në vitin 1874, ishte një nga sundimtarët më të njohur të Egjiptit në periudhën e dominimit britanik. Ai u ngjit në fronin egjiptian në vitin 1892, pas vdekjes së babait të tij, Tewfik Pasha, dhe e mbajti pushtetin deri në vitin 1914, kur Britania e shpalli Egjiptin si një protektorat dhe e dëboi atë nga froni.
Sundimi i Abbas Hilmy II u shënua nga përpjekjet e tij për të mbrojtur sovranitetin e Egjiptit dhe për të përmirësuar statusin e tij në një kohë kur vendi ishte i mbikëqyrur nga britanikët. Abbas Hilmy II ishte i njohur për qëndrimet e tij nacionaliste dhe për përpjekjet për të ruajtur pavarësinë e Egjiptit. Ai e kundërshtoi fuqimisht ndikimin e Britanisë dhe u angazhua për një politikë më të pavarur, duke kërkuar më shumë autonomi për Egjiptin brenda Perandorisë Osmane. Ai ishte një mbështetës i rritjes së ndihmës për lëvizjet nacionaliste arabe dhe bëri përpjekje për të modernizuar vendin, duke investuar në disa fusha, si arsimi dhe infrastruktura. Megjithatë, politika e tij për të ruajtur autonominë për Egjiptin dhe për të sfiduar autoritetin britanik solli përplasje me fuqitë perëndimore. Në vitin 1914, pas shpërthimit të Luftës së Parë Botërore, Britania e mori kontrollin e plotë mbi Egjiptin dhe e dëboi Abbas Hilmy II nga froni. Ai u detyrua të shpërngulej në Evropë, ku jetoi deri në vdekjen e tij në vitin 1944.
Në përfundim, Abbas Hilmy II ishte një udhëheqës i pasionuar për mbrojtjen e pavarësisë së Egjiptit, i cili, megjithëse nuk mundi të parandalonte dominimin britanik, mbajti një vend të rëndësishëm në historinë e nacionalizmit egjiptian dhe arab. Ai mbetet një figurë e njohur për përpjekjet e tij për të mbrojtur identitetin dhe sovranitetin e Egjiptit në një periudhë të vështirë. (vijon)